Адамзат өркениетінің дамуы болжанбаған жаңа қауіптердің пайда болуымен және бұрынғы инфекциялық аурулардың қайта оралуымен қатар жүріп, жалпы эпидемиологиялық зерттеулерге және қоғамдық денсаулықты сақтауға тапсырмалар жүктеуде. Осындай мәселелердің бірі – биоқауіптілікке және биологияліқ қауіпті төмендету шаралары.

Биологиялық қауіп – адам денсаулығына зиян келтіру ықтималдығы, жануарлар, өсімдіктер, патогенді биологиялық агенттер, сондай-ақ олардың табиғи ортаның жекелеген компоненттеріне түсу ықтималдығы.

Негізгі биологиялық қауіптер:

1) ықтимал қауіпті биологиялық объектілерге әсер ететін табиғи, техногендік және әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың (бұдан әрі – төтенше жағдай) туындауы;

2) адамның және (немесе) жануарлардың аса қауіпті инфекциялық ауруы жағдайы;

3) халықтың, жануарлардың инфекциялық аурушаңдығының орташа статистикалық деңгейінен асып кетуі;

4) инфекциялық аурулардан болатын өлім-жітімнің орташа статистикалық деңгейінің артуы;

5) өсімдік ауруларының зияндылықтың экономикалық шегінен жоғары таралуы;

6) Еуразиялық экономикалық одақтың карантиндік объектілерінің бірыңғай тізбесіне және (немесе) оларға қатысты өсімдіктер карантині жөніндегі іс-шаралар белгіленетін және жүзеге асырылатын карантиндік объектілер мен бөтен текті түрлердің тізбесіне енгізілген өсімдіктердің карантиндік ауруларының таралуы;

7) биологиялық қатер туындауының нақты немесе ықтимал мүмкіндігін туғызатын патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу кезінде туындаған жағдай;

8) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жөніндегі талаптарды бұзу, оның ішінде патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жөніндегі ақпаратты жасыру;

9) патогенді биологиялық агенттерге санкцияланбаған қол жеткізу;

10) патогенді биологиялық агенттермен реттелмейтін еркін жұмыс істеу;

11) патогенді биологиялық агенттерді пайдалана отырып және (немесе) ықтимал қауіпті биологиялық объектілерге қатысты терроризм және (немесе) диверсия актілері, бактериологиялық (биологиялық) және уытты қару ретінде патогенді биологиялық агенттерді әзірлеу (жасау), өндіру (дайындау) және пайдалану үшін биологиялық технологияларды және өзге де сабақтас технологияларды қолдану;

12) дәрілік, химиялық және (немесе) биологиялық құралдардың әсеріне патогенді биологиялық агенттердің тұрақтылығын (резистенттілігін) қалыптастыру;

13) мамандардың біліктілігінің төмендігі, биологиялық қауіпсіздік саласында кадрлардың жетіспеушілігі;

14) аса қауіпті инфекциялық және (немесе) паразиттік аурулардың тасымалдаушысы және (немесе) тасымалдаушысы болып табылатын жануарлар мен өсімдіктер халқының орнын ауыстыру және мекендеу ортасын өзгерту;

15) Қазақстан Республикасының аумағында әлеуетті қауіпті биологиялық объектілерге әсер ететін және (немесе) патогенді биологиялық агенттерді қолданумен байланысты әскери іс-қимылдар.

Биологиялық қауіпсіздікті жан-жақты қамтамасыз ету мемлекеттің тұрақты дамуын қамтамасыз ететін қауіпсіздіктің жалпы жүйесінің қағидатты құраушыларының бірі болып табылады. Шиеленістің жаңа ошақтарының пайда болуы терроризм, зорлық-зомбылық, «революциялық технологиялар» және тікелей агрессияның таралуына байланысты жекелеген мемлекеттер үшін ғана емес, бүкіл әлем үшін ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, биологиялық белсенді материалдың кейбір түрлері бір кездері «қару-жарақ» түріне ауыстырылған немесе осындай түрлендіруге мүмкіндігі бар, уақыт өте келе тұрақсыздықты сақтаудың және қорқыныш пен әлеуметтік шиеленіс атмосферасын құрудың қол жетімді құралдарының бірі бола алады. Осыған байланысты биологиялық қауіпсіздік бағдарламалары жасалады. Биологиялық қауіпсіздік бағдарламаларының мақсаты қауіпті инфекциялар (табиғи ауру немесе мақсатты қолдану актісі түрінде маңызды емес) ауыр аурулар немесе жаппай өлім түрінде елеулі салдарлар туғызбайтын, дүрбелең тудырмайтын әлемде жағдай жасау болып табылады.

Бұрын емделмейтін жұқпалы ауруларға қарсы тұрудың тиімді құралдарының болуы инфекцияның өршуінің салдарын ғана емес, сонымен қатар биотеррористік актілер мен биологиялық қаруды дамыту бағдарламаларын бастауға деген қызығушылықты әлсіретуі мүмкін. Бұл мақсатқа жетудің маңызды құралы жаңа технологияларды дамыту, ел ішіндегі биологиялық қауіпсіздік саласында терең негізделген бағдарламалар құру және белсенді халықаралық ынтымақтастық болып табылатыны айқын.

2022 жылғы 21 мамырда Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік реттеудің құқықтық негіздерін айқындайтын және биологиялық қатерлердің алдын алуға бағытталған «Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы» Заңға қол қойды.

Аталмыш Заң ресми жарияланған күннен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.