ШҚО Көпсалалы Онкология және хирургия Орталығының бас және мойын ісігінің хирург-онкологы, біліктілігі бірінші санатты дәрігер Магзумов Жандос қалқанша безінің қатерлі ісігі 80% жағдайда жемсауы бар адамдар аясында дамиды және оның жиілігі жемсау бойынша эндемиялық орындарда 10 есе жоғары. Сондықтан қалқанша безі қатерлі ісігінің алдын алу қалқанша безінің басқа ауруларының алдын алумен бірдей және ерлер мен әйелдерді де қамтиды. Эндокриндік жүйенің дисфункциясы бүкіл ағзаның қызметіне теріс әсер етеді. Қалқанша безі негізгі эндокриндік орган болып табылатындықтан, ол ағзада екі негізгі гормон бөледі - тироксин және трийодтиронин, олар орталық жүйке жүйесінің, жүректің, бұлшық еттің, ішкі органдардың жұмысын тіпті тері мен шаш жағдайына дейін бақылайды,
Қалқанша жұмысының бұзылуының алдын алу болып табылатын бірқатар күрделі емес ережелер бар. Ағзаның барлық органдары мен жүйелерінің жұмысы өзара байланысты. Бір органның денсаулығы мен дұрыс жұмыс істеуі баска органның жұмыс сапасымен байланысты. Қалқанша безінде ақаулар кезінде, тиреоидты гормондар жетіспеген немесе артық болған кезде жыныс, жүйке, жүрек-тамыр, сүйек-бұлшықет және иммундық жүйе функцияларының бұзылуы болады. Гормональды бұзылыстарды емдеу қиын және ұзақ. Сондықтан қалқанша безі ауруларының алдын алу үшін шаралар қабылдау оңай және ақылға қонымды болмақ. Қалқанша патологиясын емдеу және алдын алу әдістерін әрдайым дәрігермен келісу керек. Қалқанша безі патологияларының алдын алу үшін осы нәтижеге әкелетін ықтимал себептерді жою қажет. Қалқанша ауруларының дамуына ықпал ететін факторларға мыналар жатады:
- Созылмалы тұқым қуалаушылық. Гормональды бұзылулар отбасының алдыңғы буындарында гормональды бұзылулар болған жағдайда дамуы мүмкін.
- Өмір сүру шарттары. Белгілі бір географиялық аймақтарда-су мен топырақтағы йодтың төмен мөлшері, ал кейде жоғары. Кез келген фактор қалқанша жұмысына теріс әсер етеді.
- Өмір қарқынының үдеуі және оның сапасының нашарлауы психоэмоционалдық бұзылулар тудырады. Олар гормональды баланстың бұзылуына әкеледі.
— Аллергиялық және иммундық аурулардың артуы-тиреоидты гормондардың дұрыс өндірілуін бұзудың тағы бір факторы.
- Қазіргі уақытта радиоактивтік фонның жаппай көтерілуі байқалуда. Бұл Қалқанша безінің таралуына ықпал етеді.
Патологияның барлық түрлері үшін бірқатар ұқсас симптомдар бар, оларға назар аудару керек: зат алмасуының бұзылуы; жыныстық жүйе тарапынан дисфункция; көңіл-күйдің күрт өзгеруі; салмақ өзгеруі; жылдам шаршау және есте сақтау қабілетінің төмендеуі.
Ағзада мұндай проблемалар пайда болған кезде эндокринолог дәрігеріне бару керек. Ол қажетті зертханалық және/немесе аспаптық зерттеулерді тағайындайды, диагнозды анықтайды және ауруды емдеу және алдын алу шараларын тағайындайды.Ерлерге қарағанда әйелдер қауымы қалқанша безі ауруларымен көп зардап шегеді. Бұл гормональдық фонның көп құбылмалылығынан туындаған. Бұл кезде әйелдердің жүйке жүйесі қозу жағдайында болады. Физиологияға байланысты гормондар деңгейінің табиғи тербеліс кезеңдері бар (жүктілік, климакс). Бұл аурудың дамуына қолайлы негіз жасайды. Әйелдерде гипотиреоз, тиреотоксикоз, сондай-ақ қалқанша безінің қатерлі ісігі жиі кездеседі.
Қалқанша безі ауруларының алдын алу үшін әйелдерде тамақпен түсетін йод мөлшерін бақылау қажет. Микроэлементтің жеткіліксіздігі кезінде оны таблетка немесе биоқоспа түрінде қалқанша безінің дисфункциясының алдын алу үшін қабылдау қажет. Дәрілердің мөлшерін және оларды қабылдау кестесін тек дәрігер тағайындайды!
Ерлерде қалқанша дисфункциясы негізінен оның гормондарының артық синтезі түрінде көрінеді. Жиі қалқанша без қызметінің күшеюі немесе бақшаңкөз ауруы. Ерлер өз ағзасындағы болып жатқан өзгерістерге жиі назар аудару керек. Ерлерде қалқанша безі ауруларының алдын алу дер кезінде дәрігерге қаралу болып табылады. Көп жағдайда күшті жыныстың өкілдері кемшіліктерге назар аудармайды. Қалқанша безінің дұрыс жұмыс істемей қалуы ағзаға зиян келтіреді, сондықтан дисфункцияның ерлердегі түрлері әдетте күрделі және ұзақ емделеді.
Дұрыс тамақтану. Бездің дұрыс жұмыс істеуі үшін үйлесімді тамақтану қажет: йодтың негізгі көзі - теңіз өнімдері (асшаян, балық, краб, теңіз қырыққабаты); Тамақтану үйлестірілген және табиғи болуы керек. Маңызды: қалқанша без ауруларының алдын алу үшін В тобының витаминдері, а провитамин және аскорбин қышқылы пайдалы. Олар йодтың жақсы сіңірілуіне ықпал етеді, жүйке жүйесін нығайтады және иммунитетті жақсартады.
Сүт және қышқыл сүт өнімдері жүйке жүйесінің нығаюына ықпал етеді; қызыл ет пен бауырдағы тирозин гормондардың синтезін жақсарту үшін қажет; итмұрын, құлпынай витаминіне бай, цитрусты — ағзаның иммундық жүйесін нығайтатын табиғи антиоксиданттар; банандар, әртүрлі жаңғақтар, авокадо, үрме бұршақ — амин қышқылдарының өсімдік көздері; жаңа піскен маусымдық көкөністер мен жемістер ағзаны клетчаткамен толықтырады.
Мәзірден қуырылған, ысталған және майлы тағамдарды алып тастау қажет. Алкоголь мен темекіге әуестіліктен құтылу өте маңызды. Ағзаның су балансын сақтау және тұзды тұтынуды шектеу қалқанша без қызметінің бұзылуының алдын алу шаралары болып табылады. Осылайша, қалқанша безінің қатерлі ісігінің алдын алу үшін қарапайым ережелерді сақтау қажет:
- ұтымды тамақтану;
-өз денсаулығыңды қадағалау және эндокринолог-дәрігерге уақытылы қарау;
- салауатты өмір салтын ұстану;
- өзінің психоэмоционалдық жағдайын бақылау.
Сау қалқанша без ағзаның үйлесімді өмір сүруін қамтамасыз етеді, ал аурудың алғашқы белгілері кезінде дәрігерге уақытында қарау патологияға тым алыс кіруге мүмкіндік бермейді.
2023 жылғы 10 маусым күні сағат 9.00-ден 13.00-ге дейін ШҚО Көпсалалы онкология және хирургия орталығы Бас және мойын қатерлі ісігінің алдын-алуға арналған Ашық есік күніне шақырады.
Бұл күні сіз Орталықтың жетекші мамандарынан кеңес алып, тексеруден өте аласыз.
Өзіңізбен бірге не алу керек:
• Жеке куәлік
Учаскелік дәрігердің жолдамасы қажет емес!
Мекен-жайы: ШҚО Көпсалалы онкология және хирургия орталығы: Өскемен қ, Потанин көшесі, 6, 1 корпус, консультациялық-диагностикалық бөлімшесі (емхана), +7 (7232) 48-91-51, 8 778 003-78-45
